🟢 आयताची परिमिती ( Perimeter of Rectangle) :
🌟 प्रस्तावना :
गणित म्हटलं की अनेक विद्यार्थ्यांच्या मनात भीतीचा विचार येतो, पण खरी गोष्ट ही आहे की गणित हा आपल्या रोजच्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग आहे. आपण घराच्या भिंती मोजतो, बागेचं कुंपण घालतो, कपडे शिवतो – सगळीकडे मोजमाप लागतं.
आज आपण शिकणार आहोत एक सोपा, पण उपयोगी विषय – आयताची परिमिती.
आयताची परिमिती काढणे म्हणजे आपल्या भोवती असलेल्या जगाचं मोजमाप समजून घेणं. हे शिकताना तुम्हाला स्वतःला एक गणिततज्ज्ञ असल्यासारखं वाटेल.
लांबी आणि रुंदीची जोड आणि त्यातून तयार होणारी आकृती किती सुंदर आहे हे जाणून घ्या. हे केवळ गणित नाही, तर विचारशक्तीचा आणि अचूकतेचा खेळ आहे.
मनात भीती न ठेवता आत्मविश्वासाने या घटकाला सामोरे जा.
कारण, सोपी पद्धत आणि थोडा अभ्यास यातून गणित तुमचा मित्र होणारच आहे!
चला, आजच आयताची परिमिती काढायला शिकूया – सहज, सोपं आणि मजेशीर पद्धतीने
✅ आयत म्हणजे काय?
👉 आयताला Rectangle असे म्हणतात.
👉 त्याच्या समोरील बाजू समान असतात.
👉 प्रत्येक कोन 90° कोनाचे असतात.
आयत आणि त्याच्या बाजू :
खालील आकृतीत आयत दाखवला आहे:
A----------------B
| |
| |
| |
D----------------C
स्पष्टीकरण:
- बाजू AB आणि DC = लांबी (L)
- बाजू AD आणि BC = रुंदी (B)
✅ परिमिती म्हणजे काय?
परिमिती (Perimeter) म्हणजे त्या आकृतीच्या सगळ्या बाजूंची एकत्रित लांबी.
सोप्या भाषेत:
आकृतीभोवती धागा फिरवला तर धाग्याची लांबी = परिमिती
✅ १️⃣ आयताची परिमिती – सूत्र तक्ता
| क्र. | घटक | अर्थ |
|---|---|---|
| 1 | लांबी (L) | आयताची मोठी बाजू |
| 2 | रुंदी (B) | आयताची लहान बाजू |
| 3 | परिमिती (P) | सगळ्या बाजूंची एकत्र लांबी |
: आयताची परिमिती = 2 (लांबी + रुंदी) आयताची परिमिती = 2 (L + B) 👉 यामध्ये: लांबी = L रुंदी = B |
✅ २️⃣ उदाहरणांसाठी तक्ता
| उदाहरण क्र. | लांबी (सेमी) | रुंदी (सेमी) | परिमिती (सेमी) |
|---|---|---|---|
| 1 | 8 | 5 | 26 |
| 2 | 10 | 7 | 34 |
| 3 | 12 | 9 | 42 |
| 4 | 6 | 4 | 20 |
✅
✅ स्टेप-बाय-स्टेप उदाहरण – चित्रासह
उदाहरण: लांबी = 8 सेमी, रुंदी = 5 सेमी
-------------------------
|←--------8 सेमी--------→|
| |
| |
| |
| |
|←--5 सेमी--→ |
-------------------------
✅ परिमिती = 2 × (8 + 5) = 2 × 13 = 26 सेमी
✅ उदाहरण 1:
एका आयताची लांबी = 8 सेमी
रुंदी = 5 सेमी
परिमिती = ?
सूत्र वापरूया:
परिमिती = 2 × (लांबी + रुंदी)
= 2 × (8 + 5)
= 2 × 13
= 26 सेमी
✅ उत्तर: 26 सेमी
✅ उदाहरण 2:
लांबी = 10 मीटर
रुंदी = 7 मीटर
परिमिती = 2 × (10 + 7)
= 2 × 17
= 34 मीटर
✅ उत्तर: 34 मीटर
✨ लक्षात ठेवण्याचे मुद्दे:
🔹 परिमिती काढताना नेहमी एकक (सेमी/मीटर) लिहा.
🔹 लांबी आणि रुंदी समान नसतात (तरच आयत होतो).
🔹 परिमिती ही “लांबी” असते, क्षेत्रफळ नाही.
✅ सरावासाठी प्रश्न:
1️⃣ एका आयताची लांबी 12 सेमी आणि रुंदी 9 सेमी असेल, तर परिमिती किती?
2️⃣ जर परिमिती 40 सेमी असेल आणि लांबी 12 सेमी असेल, तर रुंदी किती? (थोडे विचार करा!)
💡 महत्वाचे :
परिमिती हे खूप उपयोगी गणिती मोजमाप आहे. याचा उपयोग:
✅ कुंपणासाठी लांबी मोजताना
✅ खोलीच्या भिंतींभोवती लांबी मोजताना
✅ बागेभोवती कुंपण घालण्यासाठी
🎯 निष्कर्ष:
आयताची परिमिती = 2 × (लांबी + रुंदी)
हे लक्षात ठेवा आणि सोपी उदाहरणे सोडवा. गणित करायला अजिबात भीती बाळगू नका!
🧠 तुमचं मत काय आहे?
कृपया खाली कॉमेंट करून सांगा की तुम्ही गणिताचा अभ्यास कसा करता!
✍️ आणि हा लेख उपयुक्त वाटला तर जरूर शेअर करा.
लेखक: Ganit Expert Hovuya
📌 स्पर्धा परीक्षांसाठी गणित मार्गदर्शन
अजून अशाच उपयुक्त माहितीकरिता भेट द्या:
https://ganitexperthovuya.blogspot.com
Post a Comment